In mijn dagelijkse praktijk zie ik veel mensen die zijn vastgelopen na kanker. Hun klachten zijn divers. Denk bijvoorbeeld aan problemen met energieniveau, mentale klachten, loopbaantwijfels, relationele klachten of vragen over hoe ze hun leven verder willen vormgeven. In deze blogs vertel ik je er graag meer over, deel ik tips en inzichten. Hopelijk kan ik je ermee inspireren! 

Hoe hou je zelf de regie bij kanker?

Op veel dingen in ons leven hebben we invloed. We maken een keuze qua studie en bepalen daarmee de richting van onze loopbaan, we kiezen een partner of blijven juist bewust alleen.

We bepalen waar we gaan wonen, we kiezen hoe we onszelf voeden en hoe we aan onze gezondheid willen werken.

In een achtbaan

Maar sommige dingen hebben we helaas niet in de hand. Soms gebeuren er dingen die je domweg overkomen. Zoals het krijgen van kanker. En wanneer dat gebeurt, ontstaat er een soort kettingreactie van dingen die ineens voor je bepaald worden. Onderzoeken, controles, behandelingen. Ineens ben je frequent bezoeker van het ziekenhuis en wordt je agenda bepaald door wat de specialist jou te bieden heeft qua behandeling.

Je lijkt zelf weinig of niets te bepalen te hebben. Ondergaat lijdzaam wat er moet gebeuren om dat monster in je lijf zo snel mogelijk te elimineren. Je bent overgeleverd aan de kunde van de artsen en verpleegkundigen in de hoop dat de behandeling zijn werk doet. Ook al levert je dat op korte termijn een ziek, misselijk en moe lichaam op.

Opnieuw leren leven

Het proces dat daarna volgt is er eentje van opnieuw leren leven. Zoeken naar balans. Maar ook het leren omgaan met emoties. Verwerken van wat er allemaal is gebeurd. En dat kan soms knap lastig zijn. Emoties kunnen je overspoelen. Reacties van mensen die je stomverbaasd doen staan. Misschien beslissingen op je werk die óver je genomen worden, in plaats van mét je.

Grip verliezen

Dat kan ertoe lijden dat je het gevoel hebt dat je de grip op je leven kwijt bent. Dat alles je overkomt, zonder dat je daar zelf invloed op hebt. Een naar gevoel. Vooral omdat dat ook invloed kan hebben op jouw gevoel van zingeving. Jouw kwaliteit van leven.

Het goede nieuws is dat je wel degelijk grip kunt houden, of misschien beter: de regie weer terug kunt pakken!

Steunpilaren verzamelen

Om te beginnen: kijk eens kritisch naar je sociale contacten. Je zult ongetwijfeld hulp uit onverwachte hoek hebben gekregen, maar misschien zijn er ook vrienden weggevallen. Welke mensen kosten je nu energie? Mensen die niet vragen om te luisteren, maar vooral zelf aan het woord zijn. Je overspoelen met tips of ellendige verhalen over andere mensen met kanker en hoe het hen is vergaan.

We zijn sociale dieren. We hebben het nodig om mensen om ons heen te hebben. Maar dan wel de júiste mensen. Want die kunnen ervoor zorgen dat je je veilig voelt. Dat je jezelf kunt (en mag) zijn. Bepaal eens voor jezelf bij wie je je op je gemak voelt. Met wie kun jij delen wat je bezighoudt? Wie biedt er een luisterend oor en is er voor je?

Dat zijn degenen waar je je hart kunt luchten en die je kan vertellen wat je écht bezighoudt! Meestal een handjevol mensen. En aan de rest vertel je minder of misschien wel niets. Kies bewust voor jouw steunpilaren!

Energie kun je maar één keer ergens in steken

Waarschijnlijk heb je minder energie dan vóór de diagnose. Extra belangrijk dus om zuinig met je energie om te gaan! Bepaal voor jezelf eens wat jou allemaal energie kost. Bepaalde sociale contacten zijn daar een goed voorbeeld van, zoals je hierboven al las. Maar misschien ben jij ook wel heel druk bezig in huis. Of met de kinderen. Of op je werk met alles weer oppakken en zo snel mogelijk weer ‘up and running’ zijn. Maar hoe graag je ook weer ‘de oude’ wilt zijn, je lichaam heeft écht tijd en aandacht nodig om te herstellen.

Zet alles wat je op een dag doet en wat je energie kost, eens op een rijtje. En bepaal dan vervolgens voor jezelf wat je echt moet doen, wat je misschien uit handen kan geven en wat je de komende tijd kunt laten. Maak dus echt onderscheid tussen wat echt niet anders dan door jou gedaan kan worden en wat niet. Een voorbeeld is het doen van huishoudelijke klusjes. Misschien doet je partner het anders, langzamer of minder zorgvuldig dan jij. Maar is het nu niet belangrijker dat jij je energie zo optimaal mogelijk besteed?

Emoties durven voelen

Wat vaak ook veel energie kost, zijn emoties. En die komen meestal pas om de hoek kijken, als de periode van behandelingen afgerond is. Want dan ontstaat er pas ruimte om te gaan verwerken wat er allemaal is gebeurd. Vrijwel iedereen heeft de neiging om vervelende emoties weg te duwen, te negeren of onder controle te proberen te houden. En dat lukt vaak wel eventjes. Maar op de langere termijn niet.

Emoties die je niet toestaat, gaan letterlijk in je lijf zitten. Een drukkend gevoel op de borst alsof er een steen op ligt, het gevoel van een knoop in je maag te hebben. Het gevoel alsof er een brok in je keel zit, gespannen schouders en nek, hoge en snelle ademhaling, onrustige darmen. Enkele voorbeelden van lichamelijke klachten als gevolg van stress en negatieve emoties.

Het klinkt misschien gek, maar hoe meer je die negatieve emoties kunt toestaan, hoe minder last je ervan zult ervaren. Dat toestaan is eigenlijk niet veel meer dan even stilstaan bij wat je voelt. Gewoon zitten op de bank, je ogen gesloten, en je aandacht richten op wat jij in je lichaam voelt. En wáár je dat voelt. En juist door er met je aandacht even bij te blijven, wordt het vervelende gevoel of de emotie vaak op den duur minder.

 Op zoek naar ‘glimmers’

Wat we niet fijn vinden of niet willen, weten we vaak makkelijk op te sommen. Maar wat we wél willen, is meestal een stukje lastiger te benoemen. Dat is helemaal niet gek, dat komt doordat we, of eigenlijk onze hersenen, vooral zijn ingesteld op gevaar. Op negatieve dingen dus. Maar als je je richt op wat je wél wilt, kun je dat bewust gaan opzoeken, je leven in brengen en een stuk meer positiviteit ervaren.

Bepaal voor jezelf jouw eigen ‘glimmers’. Die zijn voor iedereen persoonlijk en kunnen dus heel divers zijn. Wat ze allemaal gemeen hebben is dat ze ervoor zorgen dat jij je veilig en op je gemak voelt.

Waar je aan kunt denken zijn de volgende voorbeelden: wandelen, iemand een gemeend compliment geven, mooie natuur, gezien worden, ontzag voelen, verwonderd worden, een goed gesprek, mooie muziek, liefde en intimiteit, collegialiteit, kunst, een mooi boek, vriendschap, waardering, zonlicht, een kop koffie, een bepaalde geur, mediteren, yoga enzovoort.

Kom in actie

Als je dan bepaald hebt wat jouw ‘glimmers’ zijn, ga je ervoor zorgen dat je die ook meer in je leven brengt. Zoek ze dus actief op. Plan bijvoorbeeld elke dag een moment om die wandeling te maken waar je zo rustig van wordt. Neem jezelf voor om elke dag een vreemde een compliment te geven. Zet elke avond een half uur voordat je naar bed gaat, rustige muziek op. Lees een mooi boek voordat je gaat slapen en maak daar een ritueel van.

Met bovenstaande voorbeelden, hou je zelf de regie. Dat komt doordat je zelf in actie komt en dingen plant, doet of verandert.

Je kunt niet altijd beïnvloeden wat er gebeurt of wat je overkomt. Hoe je er mee omgaat wél.